Dünyaya gelen her çocuğun “ortak insani ihtiyaçları vardır.” Bunlar
korunma, beslenme, giyinme, temizlik, uyku vb. bedensel ihtiyaçları
başta olmak üzere, zihinsel, duygusal ve sosyal ihtiyaçlarıdır.
Çocuğun gereksinimlerini tam olarak karşılayabilmek, onları iyi
bilmek ve bildiklerimizi çocuklara yansıtabilmekle mümkündür.
– Çocuklar kabul görmek ister.
Bulunduğu çevredeki insanların yaşamlarında varlığının fark
edildiğini ve kendine özel bir yer olduğunu bilmek ister.
– Çocuklar onaylanmak ister.
Hangi dilde ve şekilde olursa olsun, onaylanmak her çocuğun
temel ihtiyacıdır. Varlığı, yaptığı, söylediği, hayalleri onaylanırsa
güçlenir çocuk. Bilinci henüz gelişmemiş olsa da çocuğun “onayı
anlama” konusunda doğal bir yeteneği vardır.
Ona bakan gözlerin ışıltısında onayı görmek, dokunuşlarında
hissetmek, sözcüklerini duymak için can atar. Onay; ona
varolduğunu hissettirir, buna inandıkça yaşamla bağı güçlenir,
umutları da…
– Güvende olduğunu bilmek ister.
Ekmek, su, hava kadar yaşamsal bir ihtiyaçtır çocuk için güven.
Aynı zamanda çocuğun kendine duyduğu güvenin de yapı taşıdır.
Çocuk, çevresi ile ilişkisinde, güvende olmayı iliklerine kadar
isterken, aradığı güveni bulamazsa güvensizliği deneyimler sessiz,
sitemsiz; içinde kopan fırtınalara rağmen…
Güven yoksa, korku, kaygı, endişe, öfke gibi olumsuz duygular
boşluğu hemen dolduruverir.
– Ait olmak ister.
Yaşama tutunmak, yaşamda kendine bir yer bulmak isteğidir bu.
Anne karnındaki güvenli limanı doğumla terk ederken, ana
kucağının sakin, sıcacık, hoşgörülü beşiğinde buluvermek ister
kendini… Ait olmak isteği hep vardır, büyüdükçe, çevrenin de
etkisiyle değişip dönüşecektir. Ailesinde bunu hissedemezse,
başka sosyal gruplarda arayışını sürdürecektir.
Kısaca “kendi olarak” var olabildiği yerdir, “ait olmak istediği yer”.
– Çocuklar sevilmek ister.
Yaşam enerjisidir sevgi. Anne-babası tarafından istenmek ve
sevilmek, bitkiye verilen can suyu etkisindedir.
Her insanın sevgiyi algılama ve aktarma biçimi farklıdır.
Çocuğun özündeki sevgi tarzını keşfedip onunla birlikte duygularla
dans etmek, karşılıklı mutluluğu yaşatacaktır.
– Çocuklar saygı ister.
Biricik olduğunu, özel olduğunu bilmek ihtiyacındadır.
Özgünlüğüne saygı gösterilirse, diğer insanlara saygı duymanın
anlamını kolayca kavrayabilir ve davranışlarıyla yansıtabilir.
– Çocuklar öğrenmek ister.
Hem kendi dünyalarını, hem de dış dünyayı keşfetmeye
meraklıdırlar. Çocuklar daha çok yaşayarak ve görerek öğrenirler.
Sözler daha sonra anlam bulacaktır zihinlerinde. Dokunurlar, bakarlar
ve sorarlar: Bu ne? Bu ne? Bu ne? …
Soruları içtenlikle, bıkıp usanmadan, tekrar tekrar yanıtlandığında;
hem dinlemeyi öğrenir, hem de kendilik değeri için gerekli vitaminleri
alırlar. Aksi halde, cılız bir dal gibi kalacaktır dinleme ve ifade
yetenekleri.
- Jejubert “Çocuklar donmamış beton gibidir, üzerine ne değerse iz
bırakır.” derken, çocukların yaşamına dokunan her insana sorumluluğunu
anımsatır. Büyükler olarak nasıl bir iz? bıraktığımızın farkında olmalıyız.
“20 Kasım Dünya Çocuk Hakları Günü”nü geride bıraktığımız şu günlerde
çocukların fiziksel, zihinsel, duygusal ve sosyal ihtiyaçlarını iyi anlamalı ve
onları “geleceğimiz” olduğunun bilinciyle bir yandan iyi yetiştirmeli, hem de
haklarını korumalıyız. Ulu Önder M. Kemal ATATÜRK’ün işaret ettiği gibi:
“Vatanı korumak, çocukları korumakla başlar.”
